Cha Mẹ nên làm gì trước những “nổi loạn” của con?

Vào tuổi dậy thì có rất nhiều bạn trẻ trở nên nổi loạn, tính tình thay đổi khó hiểu, cục cằn, nhiều bạn còn yêu đương và ăn trộm tiền của gia đình. Khi bố mẹ đánh mắng thì sẵn sàng cãi lại, thậm chí đánh lại sau đó bỏ nhà đi. Sự thay đổi tâm lý đó đã được những chuyên gia tâm lý hàng đầu trong ngành Tâm lý học giải thích.

Trong giai đoạn tuổi dậy thì nhiều bạn trẻ có xu hướng xa rời bố mẹ:

Chị Nguyễn Thị Định ở Thái Nguyên có con gái Hạnh 16 tuổi. Hoàn cảnh của gia đình ổn định, con chị là một người khá ngoan hiền và nghe lời cha mẹ, nhưng khi đến giai đoạn này Hạnh bỗng trở nên xa rời bố mẹ, em không còn gần gũi hay tâm sự với bố mẹ nhiều như trước nữa. Do công việc của anh chị rất bận rộn nên không để ý đến con, chính vì vậy những thay đổi bất thường của con làm cho họ trở nên choáng ngợp và bất lực trước điều đó.

Giai đoạn đầu khi phát hiện những thay đổi của con, gia đình chị Định chỉ nghĩ rằng “con đang tuổi lớn chắc con cần khoảng không gian riêng”, bởi thế chị Định lại càng không quan tâm và hỏi han chia sẻ với con, điều đó làm cho khoảng cách giữa con và anh chị ngày càng xa cách.

Nhưng rồi những biểu hiện Hạnh ngày càng rõ hơn, khi chị Định nói chuyện với Hạnh thì em lại không lắng nghe, những nhắc nhở của bố mẹ em đều cho ra ngoài tai, không quan tâm về những điều bố mẹ nói, sự ngang ngạnh, bướng bỉnh đó đã xuất hiện trong con người em.

Những công việc mà bố mẹ giao, em không hoàn thành, lúc nào cũng chỉ chăm chú vào chiếc điện thoại. Do anh chị hay có việc bận nên đã sắm cho Hạnh một chiếc điện thoại riêng để tiện khi có việc cần thiết thì gọi. Trước đây chiếc điện thoại chỉ để ở nhà, nhưng nay Hạnh mang đến lớp học và sử dụng nó thường xuyên hơn, những hành động lén lút của Hạnh đã để bố mẹ nghi ngờ, khi bố mẹ có hỏi về những hành động đấy thì Hạnh lấy ra hàng trăm lý do: “ con mang để tra tài liệu, con sợ bố mẹ gọi ”….những hành động ấy đã làm cho bố mẹ tạm tin vì trước đây Hạnh là một người không bao giờ biết nói dối.

 Một thời gian dài trôi qua Hạnh không hề để ý đến học tập, những bài kiểm tra của em thì toàn được điểm thấp và bị phê là cần phải cố gắng chăm học hơn. Khi ở nhà bố mẹ trách mắng thì em đều cãi lại và hành động ngược lại với những gì đã được nhắc nhở. Chính những điều đó khiến chị Định không khỏi lo lắng.

 Khi trường tổ chức họp phụ huynh, chị Định đi họp mới phát hiện ra con mình đang yêu và hay bỏ học, lúc ấy chị mới ngộ ra về những thay đổi của con, về nhà không kiềm chế được cảm xúc của mình chị đã đánh mắng con, Hạnh cãi lại và bỏ nhà đi theo người con trai đó. Chị còn nghe tin hai đứa dẫn nhau vào nhà nghỉ ,chị đã tìm đến tận nơi và lôi con về, khi về nhà hai người vẫn quát mắng, đánh đập và răn đe, Hạnh không sợ mà còn trở nên gan lì hơn.

 Sau tất cả những sự việc đã xảy ra chị biết được những điều con làm là sai, nhưng chị không tìm được cách nào để dạy dỗ con cho hợp lý bởi có đánh mắng đi nữa thì cũng vô tác dụng, chính vì vậy dường như chị Định bất lực và chỉ đứng đằng sau ngậm ngùi cho những hành động đó.

Những hành động trên đã được các chuyên gia tâm lý giải thích:

Theo như Phó GS, Tiến Sĩ Nguyễn Thị Minh Hằng, giảng viên trường ĐHKHXH và NV ĐHQGHN cho biết:

Vào tuổi dậy thì trẻ em có những biểu hiện xa rời bố mẹ, tính tình thay đổi là do: có sự thay đổi trong cơ thể và thay đổi tâm lý làm cho quá trình trao đổi chất diễn ra mạnh mẽ. Dẫn truyền xung thần kinh nhanh và mạnh làm cho sự phát triển tâm lý chưa theo kịp.

Nguyên nhân chủ quan là do ở lứa tuổi này trẻ đang bị mất cân bằng sinh lý.

Về phía khách quan là do cha mẹ không có sự tiếp cận phù hợp.

Khi trẻ có những biểu hiện sai lệch chuẩn mực cha mẹ không nên đánh đập con, cần phải tìm hiểu tâm lý của con, tìm hiểu về phương pháp giáo dục phù hợp, dành nhiều thời gian cho con, hiểu được tâm tư nguyện vọng của con, khi phát hiện ra những hành động đó thì hãy bàn bạc, trao đổi với con, không nên đánh mắng vì điều đó chỉ tạo nên khoảng cách giữa con và cha mẹ.

Để trẻ có những thay đổi không lệch lạc với những chuẩn mực xã hội thì cha mẹ nên tạo cho trẻ một không khí trong gia đình êm ấm, hòa thuận bởi gia đình là môi trường giáo dục con trực tiếp nhất.

Khi ở lứa tuổi này nhu cầu về bạn bè rất lớn, chính vì vậy cha mẹ cần có những nắm bắt kịp thời về những thay đổi đó, và biết được những khó khăn mà con mắc phải để kịp thời khắc phục.

Cha mẹ nên hiểu, chia sẻ, ủng hộ, trao đổi với con thường xuyên, không nên áp đặt một chiều bởi sự áp đặt đó sẽ làm cho con cảm thấy không được tôn trọng.

Cần phải hiểu biết về tâm lý của trẻ, học kĩ năng làm cha mẹ qua cách giao tiếp với con, dạy con cách giao tiếp với người khác, cách đối nhân xử thế, các chuẩn mực trong gia đình, gia phong nề nếp….

Cần có những sự quan tâm và thấu hiểu cho con nhiều hơn trong giai đoạn này bởi giai đoạn này các trẻ rất nhạy cảm do sự thay đổi của cơ thể cũng như  sự thay đổi sinh lý của trẻ.